7. Piet van Amstel

Piet van Amstel was van 1946 tot 1989 de vaste organist van de Oude Kerk, ruim 43 jaar. Behalve als organist verwierf Van Amstel ook faam als componist. Hij schreef niet alleen werken voor orgel, maar ook koormuziek. Zijn orgelconcerten, zowel in de Oude Kerk als in het buitenland, trokken altijd veel belangstelling.

Luister hier naar de geluidsfragmenten van Piet van Amstel

Achtergrondinformatie

Piet van Amstel werd geboren op 7 oktober 1920 in Zeist. Vader Jan van Amstel studeerde toen nog theologie aan de Universiteit Utrecht. Het gezin moest vaak verhuizen omdat hij als dominee een aanstelling krijgt in een nieuwe gemeente. Zo werd Jan predikant in Oosterwolde, Putten, Groot-Ammers, Voorthuizen, Lage Vuursche, Linschoten, Hierden, Hoevelaken en Eemnes. Piet mocht al snel tijdens de diensten van zijn vader de gemeentezang begeleiden. De muziek werd een echte passie voor hem en al voordat hij het gymnasium had afgerond, vertrok hij naar het conservatorium in Amsterdam. Daar kreeg hij onder anderen les van Anton van der Horst die een nazaat was van Jan Pieterszoon Sweelinck. Ook werd hij hulporganist in verschillende Amsterdamse kerken en in Weesp.

Organist in Delft
In 1946 kreeg Piet van Amstel een aanstelling als organist van de Oude Kerk in Delft. Hij ging wonen aan de Oostsingel 67 nabij de Koepoortbrug op fietsafstand van de Oude Kerk. Hij gaf in de kerk ook orgellessen. Tussendoor dronk hij vaak koffie bij Het Stadskoffiehuis aan de Oude Delft of fietste hij naar de Delftse Hout om te ontspannen. Daar zat hij regelmatig op een bankje te luisteren naar de vogels die hem inspireerden tot het schrijven van stukken. In 1964 trouwde hij met Barbara van der Wees met wie hij al meer dan tien jaar bevriend was. Ze ontmoetten elkaar omdat zij orgelles bij hem nam. Barbara speelde al piano vanaf haar vijfde jaar, maar wilde ook orgel leren spelen. Ze begeleidde later ook trouwdiensten in de Oude Kerk. Het echtpaar kreeg twee kinderen: Jan en Eveline.

Leraar en componist
Piet van Amstel gaf veel lessen op het orgel in de Oude Kerk, maar thuis gaven hij en zijn vrouw ook pianolessen achter de Steinwayvleugel die in de voorkamer stond. De beginners voor orgel kregen les op een orgel/ harmonium. Alleen de gevorderden speelden in de Oude Kerk. Een keer per jaar werd er een leerlingenconcert in de Oude Kerk gehouden.
Hij dirigeerde lange tijd ook het koor en componeerde diverse stukken voor orgel, koor en orkest. Zoals de Six Interludes, Divertimento voor twee orgels, en twee Motetten voor koor, slagwerk, koperblazers en twee orgels. Zeer goed gelukt zijn de ‘Zes Psalmfragmenten’: psalm 119, psalm 40, psalm 125, psalm 31 en psalm 117 voor koor, koperblazers, slagwerk en orgel. Deze stukken werden in 1987 uitgevoerd tijdens een jubileumconcert in de Oude Kerk. Daarnaast was hij secretaris van de Koninklijke Nederlandse Toonkunstenaars Vereniging. Verder speelde hij voor de NCRV radio-uitzendingen. ‘Ik herinner me nog dat hij componeerde aan het houten bureau naast de vleugel in de voorkamer op de Oostsingel’, vertelt dochter Eveline. ‘Hij schreef de noten eerst met potlood. Als het goed was, schreef hij het later over met vulpen en gumde het potlood weer uit. Hij werkte gestaag door als hij inspiratie had. Vervolgens speelde hij de stukken op het orgel in de tussenkamer.’

Concerten
Piet van Amstel speelde op zondagen orgel tijdens de kerkdiensten in de Oude Kerk, maar in de zomervakanties gaf hij concerten in Duitsland, België, Frankrijk en Engeland. Vaak speelde hij muziek van Bach, Sweelinck, Reger, Luchinetti, Cesar Franck, Domenico Zipoli, Purcell, Pachelbel, Krebs en Buxtehude. Ook in de Oude Kerk gaf hij in de zomermaanden concerten. Hij nodigde organisten uit binnen- en buitenland uit om te komen spelen. Zij logeerden soms een paar dagen aan de Oostsingel als ze uit het buitenland kwamen. Hij bleef tot na zijn pensionering organist van de Oude Kerk, maar in 1989 werd zijn contract beëindigd wegens een conflict. Bas de Vroome volgde hem op.

Piet van Amstel overleed op 3 juli 2003 op 82-jarige leeftijd. Zijn composities zijn te vinden in het Nederlands Muziekinstituut van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Een aantal stukken is ook uitgegeven en te bestellen via www.donemus.nl.

Met dank aan Eveline van Amstel.